4. Wybór formy prawnej w przypadku dynamicznych firm
Przedsiębiorcy, którzy zamierzają uruchomić działalność na niewielką skalę, opierając się głównie na pracy własnej i zaangażowaniu członków rodziny, nie powinni mieć większych problemów z wyborem odpowiedniej formy prawnej. Jeśli biznes ma być prowadzony przez jednego wspólnika, to wchodzi w grę przede wszystkim jednoosobowa działalność gospodarcza. Jeśli wspólników jest kilku, należy w pierwszej kolejności rozważyć założenie spółki jawnej. Inicjatorzy przedsięwzięć planowanych z rozmachem są w znacznie trudniejszej sytuacji decyzyjnej. Ze względu na sporą liczbę kryteriów stosowanych do oceny form prawno-organizacyjnych, bogaty wachlarz sytuacji, a także ich zróżnicowane cele i motywacje osobiste, nie sposób jednoznacznie wskazać formy bardziej i mniej przydatne. Z tego względu nie jest możliwe przedstawienie konkretnych rekomendacji. Poniżej prezentujemy pewne wskazówki dotyczące wyboru formy prawnej, odnosząc je do kilku modelowych sytuacji.
Sytuacja A
Inicjator przedsięwzięcia jest indywidualistą i najlepiej się czuje, samodzielnie kierując firmą. Ma ambitne plany rozwojowe i chce pracować w firmie przez długie lata. Przewiduje wysoką rentowność przedsięwzięcia i chciałby realizowane zyski w większości reinwestować w biznes. Preferowana forma: jednoosobowa działalność gospodarcza. W tym przypadku atuty spółek kapitałowych nie mają tak istotnego znaczenia, a forma jednoosobowej działalności pozwoli uchronić realizowane zyski przed apetytem fiskusa.
Sytuacja B
Nowe przedsięwzięcie uruchamiane jest przez grupę zaufanych wspólników, znających się od lat nie tylko towarzysko, ale i biznesowo. Wspólnicy chcą bezpośrednio uczestniczyć w prowadzeniu firmy także wówczas, gdy działalność rozwinie się na większą skalę. Przewidywane zyski chcieliby równomiernie przeznaczać na powiększenie kapitału spółki oraz na bieżącą konsumpcję.
Preferowana forma: spółka jawna, z tym, że na pewnym etapie rozwoju korzystne może być przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sytuacja C
Planowane przedsięwzięcie, w zależności od sprzyjających okoliczności, może osiągnąć w przyszłości znaczne rozmiary. Biznesplan przewiduje niewielkie zyski w pierwszych latach, natomiast prognozy na następne lata są obiecujące. Inicjatorzy przedsięwzięcia liczą się, w perspektywie kilku lat, z możliwością powiększenia grona wspólników, a także wyjście ze spółki niektórych założycieli. Preferowana forma: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sytuacja D
Inicjatorzy planują dynamiczny rozwój przedsięwzięcia, opierają jego sukces na nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych i/lub marketingowych. Mają uzgodnioną strategię tzw. finalnych żniw – realizację dużych zysków przez wprowadzenie spółki na giełdę. Są przygotowani na znaczące zaangażowanie kapitałowe już na starcie. Preferowana forma: spółka akcyjna. Mamy świadomość, że wobec bogactwa możliwych sytuacji życiowych, specyfiki prowadzenia biznesu w ramach konkretnych branż, zróżnicowania regionalnego itp. wielu adeptów biznesu planujących uruchomienie własnego przedsięwzięcia nie znajdzie wśród podanych wyżej przykładów odniesienia do własnej sytuacji. Są one bowiem tylko ilustracją, natomiast indywidualne decyzje o wyborze adekwatnej dla danego biznesu formy prawnej należy podejmować z uwzględnieniem kryteriów przedstawionych w niniejszym rozdziale.
Jerzy Cieślik, „Przedsiębiorczość dla ambitnych. Jak uruchomić własny biznes”, WAiP 2006, s. 164-165