Czy Polski rynek pracy nadąża za czwartą rewolucją przemysłową? – Raport The Adecco Group

Raport jest pierwszym z cyklu kwartalnych publikacji The Adecco Group pod zbiorczym tytułem "Inovantage". - To gra słowna, którą chcieliśmy zobrazować największy katalizator zmian na świecie czyli innowacje (innovation), które przynoszą ludziom korzyści (advantage) - tłumaczy Anna Wicha, dyrektor generalny Adecco Poland.

Rewolucji przemysłowej nie da się powstrzymać. Zamiast unikać zachodzących zmian, musimy się do nich elastycznie dostosować. Wpoić znaczenie cyfrowej inteligencji, ciągłego podnoszenia kwalifikacji i przekwalifikowywania się siły roboczej. Analiza oparta o wiedzę na temat tego co nas czeka, właściwe przygotowanie się oraz zaakceptowanie idei ciągłego uczenia się w przyszłości to obszary, które autorzy publikacji wskazali jako kluczowe w budowaniu nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy.

Niedopasowanie umiejętności i konieczność kształcenia ustawicznego

Raport wskazuje, że obecnie istniejący model edukacji w Europie Wschodniej jest niedostosowany do potrzeb rynku pracy. Ma on zbyt sztywne ramy, podczas gdy do wykształcenia nowoczesnych, wykwalifikowanych pracowników potrzebna jest większa elastyczność. Przykładowo, szkolnictwo średnie nie kształci umiejętności rozwiązywania problemów, wobec czego uczniowie są narażeni na porażkę na współczesnym, konkurencyjnym rynku.

Z kolei uniwersytety powinny skupić się na jakości wykształcenia, które zwiększy szanse na zatrudnienie studenta na współczesnym rynku pracy. Wypełnić lukę w umiejętnościach poprzez inspirowanie studentów, na podstawie oceny ich osobowości i zainteresowań, do doskonalenia się opartego na wartościach społecznych. Obecnie tradycyjne wykształcenie koncentruje się na teoretycznych, niepraktycznych procesach mimo iż funkcjonujemy w dynamicznym, konkurencyjnym świecie ciągłych zmian.

- Specyfika współczesnej gospodarki - ponadnarodowej i opartej w coraz większym stopniu o technologię sprzyja tzw. drenażowi mózgów czyli przechwytywaniu wysokiej klasy specjalistów przez pracodawców z krajów oferujących lepsze warunki życia - zwraca uwagę Anna Wicha. - Dla Polski i innych krajów regionu to wyzwanie dwupłaszczyznowe. Z jednej strony, musimy robić wszystko by ograniczyć odpływ specjalistów z Polski. Z drugiej - powinniśmy zabiegać o ściąganie ich zza granicy, np. z Ukrainy. Można powiedzieć, że drenaż mózgów to międzynarodowa gra, w której rywalizację wygrają najwydajniejsi i najbardziej efektywni pracodawcy - podsumowuje.

Analizując rynek Europy Wschodniej z partnerami takimi jak LinkedIn, WEF & OECD Adecco wyszczególniło kluczowe kompetencje, które powinni nabywać pracownicy w przebadanych krajach, by rozwijać ich konkurencyjność.

Kluczowe kompetencje twarde w Europie Wschodniej	Kluczowe kompetencje miękkie w Europie Wschodniej
Zarządzanie strategiczne w IT Inżynieria mechaniczna Obsługa wózka widłowego Marketing i reklama Inżynieria lotnicza Pozycjonowanie w wyszukiwarkach (SEO) Cyberbezpieczeństwo Analityka danych Analiza finansowa	Kreatywność Przywództwo i zarządzanie kryzysowe Wytrwałość i odporność Elastyczne rozwiązywanie problemów Wzajemne zrozumienie kulturowe Przedsiębiorczość Umiejętność analizowania danych Zręczność i szybkie uczenie się

- Technologia - póki co - nie tworzy się sama. Rozwijają ją ludzie, odpowiednio przygotowani nie tylko przez sam systemy edukacji, ale także ogólne wsparcie społeczne - tłumaczy Krzysztof Martyniak, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego. Dlatego warto zadać sobie pytanie - jak uczyć i wspierać by przekazywać wiedzę i umiejętności możliwie "ponadczasowe". Dróg do takiego celu jest kilka - zacząć należy od weryfikacji jak dużo spośród informacji przyswajanych przez uczniów czy studentów to wiedza (nie)użyteczna. Ludzie, widząc co mogą osiągnąć lub stworzyć dzięki zdobytym informacjom, będą we własnym zakresie poszerzać taką wiedzę - na wszystkich etapach życia - jeśli stanie się ona niewystarczająca. To podstawa zasady "lifelong learning" - dodaje.

Niedobór talentów czy nieodpowiednia ścieżka kształcenia?

Jednym z kluczowych problemów rynków pracy w Europie Wschodniej jest niedobór wykwalifikowanej kadry w obszarze IT. Autorzy raportu wskazują, że firmy próbują przyciągać oraz rozwijać talenty z branży IT poprzez modernizację środowiska pracy, wdrażanie programów uczenia się przez całe życie oraz programów rozwojowych, poprawę wynagrodzeń i programów świadczeń, wprowadzenie nowych elastycznych sposobów pracy (praca mobilna i zdalna), połączenie pracy z edukacją a czasem nawet przenosząc swoją działalność bliżej ośrodków, w których mogą znaleźć takich specjalistów. Europa Wschodnia musi jednak bardziej intensywnie działać na rzecz stworzenia odpowiedniego środowiska dla rozwoju talentów z branży IT. Być może jest to najważniejsza rzecz gwarantująca utrzymanie i zwiększenie lokalnego poziomu cyfryzacji.

W związku z tym oraz innymi aktualnymi niedoborami i niedopasowaniem umiejętności, The Adecco Group wskazuje w swoim raporcie kilka kluczowych rekomendacji:

· Szkolenia oparte na pracy, np. staże. Gwarantują one, że wykształcenie będzie dopasowane do potrzeb firm, a także dają młodym ludziom bardzo cenne pierwsze doświadczenie w realiach świata pracy

· Kształcenie ustawiczne - jest niezbędne w czasach szybkich zmian technologicznych, gospodarczych i demograficznych

· Mobilność zawodowa, która może wspomóc zagospodarowanie talentów z różnych rejonów kraju i zapełnienie luk na rynku pracy

· Różnorodność, obejmującą płeć, wiek, pochodzenie, a także różnorodność umów o pracę i form pracy.

Pełna treść raportu