Przystąpienie przez Polskę do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. otworzyło nowe możliwości prowadzenia działalności zarobkowej. Od tej chwili Polacy nie muszą uzyskiwać karty handlowca zagranicznego (fr. Carte d’identite de commercant etranger).
Należy zaznaczyć, że we francuskim systemie prawnym nie istnieje specyficzna ustawa dotycząca spółek z kapitałem zagranicznym. Firmy zagraniczne zamierzające inwestować na terenie Francji mają wiele możliwości, co do ukształtowania swojego statusu prawnego oczywiście w ramach obowiązującego francuskiego prawodawstwa. W zasadzie nie istnieją ograniczenia dotyczące inwestycji zagranicznych we Francji.
Polski przedsiębiorca zamierzający współpracować bądź związać się kapitałowo z firmą francuską może wcześniej sprawdzić kondycję finansową partnera i jego wypłacalność korzystając z zapisów rejestrów sądowych lub usług wywiadowni handlowych.
Inwestor zagraniczny chcący prowadzić we Francji działalność gospodarczą może działać jako osoba fizyczna lub osoba prawna.
Spółka zagraniczna zamierzająca wejść na rynek francuski może utworzyć na początku przedstawicielstwo, co umożliwi, przy relatywnie niewielkich nakładach finansowych, poznanie potrzeb lokalnego rynku i realnych możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.
Kilka rodzajów działalności wymaga spełnienia pewnych warunków, w tym uzyskania pozwolenia na ich prowadzenie, jak i złożenia stosownych gwarancji finansowych. Dotyczy to m.in. prowadzenia biura turystycznego, sprzedaży alkoholu i wyrobów tytoniowych, działalności ubezpieczeniowej, transportu towarów i osób, wynajmu pojazdów, prowadzenia apteki itd. Wykaz dziedzin objętych ww. ograniczeniami oraz wykaz instytucji uprawnionych do wydawania stosownych pozwoleń można znaleźć m.in. na stronie: www.parisentreprises.com (tytuł: Kit de createur).
Uwarunkowania działalności gospodarczej we Francji - Samozatrudnienie
Na francuskich stronach internetowych istnieje wiele przewodników informujących potencjalnych przedsiębiorców o istotnych elementach związanych z przygotowywaniem projektu przedsiębiorstwa, wyborem jego formy prawnej czy o poszczególnych etapach procedury tworzenia i rejestracji własnej firmy.
Takie przewodniki można znaleźć na stronie Agencji na Rzecz Tworzenia Przedsiębiorstw (APCE Agence pour la creation d’entreprises, www.apce.com , tytuł: Je cree mon entreprise), czy też na stronie Paryskiej Izby Handlowo-Przemysłowej (CCIP Chambre de commerce et d’industrie de Paris, http://www.ccip.fr , tytuł: Creation d’entreprise). Na stronie Paryskiej Izby Rzemiosła (Chambre de Metiers de Paris, www.cm-paris.fr ) znajduje się przewodnik opisujący, w jaki sposób tworzyć, zarządzać, rozwijać i jak zakończyć działalność rzemieślniczą oraz informacja o kosztach związanych z tworzeniem przedsiębiorstwa. Strona ma linki m.in. ze stroną paryskiego rejestru sądowego (www.greffe-tc-paris.fr) gdzie można znaleźć dane na temat działalności licencjonowanej (koncesjonowanej) i adresy instytucji wydających stosowne koncesje. Interesująca jest strona www.laloi.com, w dość przejrzysty sposób opisująca formalności związane z tworzeniem różnych form prawnych przedsiębiorstwa jak i podstawowe wymagania prawne w zakresie rejestracji firmy.
Obywatele polscy mają prawo do prowadzenia własnej działalności gospodarczej na terenie Francji. Od 2009 roku istnieje możliwość założenia firmy ze statusem przedsiębiorcy indywidualnego (autoentrepreneur).
Do zadeklarowania indywidualnej działalności gospodarczej niezbędny jest:
ważny dowód tożsamości,
adres we Francji, e-mail, telefon,
oświadczenie o niekaralności,
w przypadku niektórych zawodów (na przykład robotnik budowlany) należy udokumentować 3-letni staż pracy w europejskim przedsiębiorstwie lub posiadać dyplom zawodowy.
Istnieją różne sposoby zadeklarowania tej formy działalności: można dokonać formalności przez Internet (www.lautoentrepreneur.fr), wypełnić deklarację i wysłać ją drogą elektroniczną lub wydrukować formularz i wysłać go pocztą. Można również udać się osobiście do Centrum Formalności Przedsiębiorstw CFE (Centre de formalites des entreprises), odpowiadającego terytorialnie siedzibie zakładanego przedsiębiorstwa i złożyć tam wymagane dokumenty.
Kilka dni po dokonaniu rejestracji INSEE (Institut national de la statistique et des tu des economiques) nadaje numer ewidencyjny przedsiębiorstwu SIRET (Systeme informatique pour le repertoire des etablissements) i SIREN (Systeme informatique pour le repertoire des entreprises et etablissements). Od tego momentu można oficjalnie wystawiać faktury.
Celowym jest też zapoznanie się ze stroną www.auto-entrepreneur.fr zawierającą informacje o różnych etapach tworzenia firmy, formalnościach z tym związanych i innych kwestiach odnoszących się do rozwijania przedsiębiorczości.
We Francji wyróżniane są cztery grupy działalności:
rzemieślnicza niezależna działalność produkcyjna, przetwórcza, wykonywanie napraw, świadczenie usług korzystając ewentualnie z pomocy swej rodziny i przy zatrudnieniu nie więcej niż 10 pracowników (salaries). Działalność ta rejestrowana jest w Rejestrze Zawodów (Repertoire des metiers). Rzemieślnicy należą do izb rzemieślniczych. Zakładając firmę rzemieślnik winien złożyć wymagane dokumenty w Centrum Formalności Przedsiębiorstw (CFE Centre de formalites des entreprises, instytucja pośrednicząca w uzyskaniu przez przedsiębiorcę niezbędnych rejestracji, numerów identyfikacyjnych itp.) znajdującym się przy właściwej terytorialnie Izbie Rzemieślniczej.
przemysłowa niezależna działalność produkcyjna, przetwórcza, wykonywanie napraw, świadczenie usług przy zatrudnieniu więcej niż 10 pracowników. Działalność ta rejestrowana jest w Rejestrze Handlowym i Spółek (Registre du commerce et des societes). Zakładając firmę prowadzącą działalność przemysłową należy złożyć wymagane dokumenty w Centrum Formalności Przedsiębiorstw znajdującym się przy właściwej terytorialnie Izbie Handlowo-Przemysłowej.
handlowa obejmuje operacje handlowe (nabywanie dóbr celem ich odsprzedaży, pośrednictwo handlowe, transport towarów itp.) oraz działalność związaną z handlem (np. szkoła nauki jazdy, agencja handlowa itd.). Działalność ta rejestrowana jest zazwyczaj w Rejestrze Handlowym i Spółek. Handlowcy należą do izb handlowo-przemysłowych. Zakładając przedsiębiorstwo handlowiec winien złożyć wymagane dokumenty w Centrum Formalności Przedsiębiorstw znajdującym się przy właściwej terytorialnie Izbie Handlowo- Przemysłowej.
wolne zawody reglamentowane (np. adwokaci, biegli księgowi, lekarze) lub niereglamentowane (np. tłumacze, konsultanci) niezależna działalność o charakterze intelektualnym. Podejmując indywidualną działalność związaną z wykonywaniem wolnego zawodu, zainteresowany powinien złożyć wszystkie dokumenty w Centrum Formalności Przedsiębiorstw oraz we właściwym dla swojego adresu zamieszkania biurze URSSAF, francuskim odpowiedniku ZUS.
Prowadzenie działalności handlowej czy przemysłowej uzależnione jest od spełnienia szeregu kryteriów:
kryterium wieku (pełnoletniość),
kryterium moralne,
brak statusu wykluczającego podjęcie takiej działalności (funkcjonariusze i urzędnicy państwowi),
posiadanie lokalu handlowego (w określonych sytuacjach istnieje na początek możliwość prowadzenia działalności handlowej w mieszkaniu prywatnym),
spełnienie wymogów formalnych wynikających z prawa handlowego lub cywilnego przy tworzeniu przedsiębiorstw, spółek itp.
Pomimo
generalnie obowiązującej zasady swobody podejmowania działalności
gospodarczej (pod warunkiem wniesienia stosowanych opłat,
zarejestrowana działalności, podporządkowania się przepisom
porządkowym i zasadom wolnej konkurencji), w praktyce istnieje
szereg ograniczeń. Nie istnieje zaś jednolity zbiór przepisów,
który ujmowałby wszystkie rodzaje działalności reglamentowanej
lub podlegającej kontroli. Dotarcie do rozproszonych informacji i
odpowiednich regulacji wymaga dużego nakładu pracy i konsultacji z
wieloma francuskimi ministerstwami, Sądem Handlowym, różnego
rodzaju ośrodkami informacji gospodarczej, firmami doradczymi oraz
izbami przemysłowo-handlowymi, które zatrudniają specjalistów z
różnych dziedzin oraz dysponują dokumentacją specjalistyczną.
Ważną rolę spełnia także Paryska Izba Przemysłowo- Handlowa. I tak między innymi:
odrębne uregulowania dotyczą inwestycji w sektorze handlu (detalicznego); tworzenie nowych supermarketów i magazynów, których powierzchnia przekracza ustalone wielkości, uzależnione jest od uzyskania zgody władz,
w wielu dziedzinach wymagane jest uprzednie uzyskanie zgody, przy czym wymóg ten często dotyczy nie produkcji, lecz wprowadzenia towaru na rynek (np. produkty farmaceutyczne, wyposażenie szpitali itp.); decyzje w tych sprawach podejmują właściwe ministerstwa lub ich agendy, a coraz częściej stosowane są kryteria lub dyrektywy europejskie,
w ramach obowiązującego europejskiego systemu oceny zgodności, określone produkty unijne oraz produkty importowane (w tym polskie) objęte tzw. dyrektywami nowego podejścia, winny spełniać wymagania zapewniające odpowiedni stopień bezpieczeństwa przy ich użytkowaniu i być oznakowane znakiem zgodności "CE",
istnieją dziedziny objęte monopolem i kontrolą państwa, w których podjęcie działalności gospodarczej wymaga uprzedniego uzyskania zgody lub koncesji, np. w sektorach użyteczności publicznej (energetyka, łączność, transport); przy imporcie i sprzedaży broni i materiałów wybuchowych (również przeznaczenia cywilnego); sprzedaży napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych,
inwestycje w dziedzinie działalności przemysłowej muszą spełniać określone kryteria (np. lokalizacja zakładów chemicznych, produkcyjnych, kopalń itp.) dotyczące głównie bezpieczeństwa ludności i ochrony środowiska; zgodę na lokalizację wydają władze lokalne, zaś odpowiednie służby administracji centralnej i terenowej systematycznie sprawdzają, czy ustalone kryteria są przestrzegane,
w przypadku wolnych zawodów czy zawodów reglamentowanych (adwokaci, lekarze, notariusze, księgowi itp.) wymagane jest posiadanie dokumentów i dyplomów uznawanych przez kraje UE (w tym Francję), a podjęcie i prowadzenie działalności uzależnione jest od spełnienia szeregu kryteriów, takich jak: ukończenie stosownych szkół (uczelni), posiadania odpowiedniej praktyki zawodowej, zdanie odpowiedniego egzaminu itp.
Przedstawione uregulowania dotyczą na ogół wszystkich podmiotów (francuskich i zagranicznych), są jednak wymogi specyficzne odnoszące się do podmiotów zagranicznych nie posiadających swej siedziby we Francji.
Prawne formy obecności firm zagranicznych we Francji
Firmy zagraniczne zainteresowane działalnością we Francji mogą tu utworzyć swoje przedstawicielstwo lub założyć filię.
Przedsiębiorstwa zagraniczne zamierzające prowadzić działalność na rynku francuskim nie są zobowiązane do posiadania przedstawicielstwa w postaci zarejestrowanej struktury organizacyjnej. Działalność bez rejestracji jest możliwa, gdy firma zagraniczna wynajmie lokal do prowadzenia działalności i otworzy rachunek bankowy. Natomiast, gdy przedsiębiorstwo zagraniczne posiada lokal tytułem własności lub najmu na potrzeby działalności handlowej (bail commercial) i zatrudnia więcej niż jedną osobę we Francji, musi utworzyć strukturę przedstawicielstwa, tj.: biuro łączności (bureau de liaison), oddział (succursale) albo filię (filiale). Istotną rzeczą jest odróżnienie przedstawicielstwa firmy zagranicznej od instytucji przedstawiciela handlowego (agent commercial) działającego w oparciu o zawartą umowę, na rzecz i rachunek zleceniodawcy.
Biuro łączności (Bureau de liaison)
Należy zaznaczyć, że pojęcie biura łączności nie ma sprecyzowanej definicji prawnej, nie występuje też w Kodeksie handlowym. Biuro nie jest odrębną osobą prawna, lecz „przedłużeniem”, kontynuacją działalności spółki-matki. Jego założenie odbywa się w krótkim czasie bez ponoszenia dużych kosztów. Biuro jest pierwszym etapem, który pozwala zaistnieć na rynku francuskim, nawiązać kontakty handlowe, uczestniczyć w targach, promować produkty czy usługi. Jeżeli te kontakty okażą się pozytywne, biuro może zostać przekształcone w oddział lub w filię. Biuro nie może prowadzić działalności handlowej (kupno, sprzedaż), nie może samodzielnie wystawiać faktur ani też podpisywać umów handlowych. We Francji nie prowadzi ono własnej księgowości i nie płaci podatków. Osobą prawną upoważnioną do dokonywania zamówień i dostaw jest spółka-matka, reprezentowana przez biuro. Zaleca się jednak aby biuro przechowywało faktury poniesionych wydatków, w celu ewentualnego odzyskania podatku VAT.
W dozwolony zakres działalności biura łączności wchodzi wyłącznie:
nawiązywanie kontaktów we Francji,
zbieranie informacji,
dostarczanie informacji na rachunek spółki-matki,
prowadzenie działalności reklamowej spółki-matki.
Biuro może zatrudniać pracowników i otworzyć konto bankowe. Biuro łączności nie musi zostać zarejestrowane w Rejestrze Handlowym i Spółek. Niemniej jednak bez takiej rejestracji (której dowodem jest tzw. extrait K-bis odpowiednik polskiego wyciągu KRS) bardzo trudne, jeżeli nawet niemożliwe, staje się codzienne funkcjonowanie biura. Dla przykładu, bez tego wyciągu nie będzie praktycznie możliwe otworzenie konta bankowego we Francji.
Z formalnego punktu widzenia wystarczy więc rejestracja biura wyłącznie przy właściwej Izbie Handlowej w Centrum Formalności Przedsiębiorstw (formalności bardzo uproszczone), gdzie nadany zostanie mu numer SIRET (numer identyfikacyjny). Ponadto, gdy biuro zatrudnia pracowników należy zgłosić ich do odpowiednika polskiego ZUS, czyli URSSAF (Unionspour le recouvrement des cotisations de Securite Sociale et dAllocations Familiales, www.urssaf.fr ), właściwego ze względu na lokalizację biura. Wymagane jest również przedstawienie zaświadczenia o niekaralności przedstawiciela firmy (z tłumaczeniem na język francuski) i kopii jego paszportu. Przedstawiciel reprezentujący firmę polską i zatrudniony w biurze winien posiadać uregulowany pobyt we Francji. Ponadto konieczne jest złożenie we właściwym Sądzie handlowym dwóch kopii statutu spółki-matki wraz z ich tłumaczeniem na język francuski (nie musi to być tłumaczenie przysięgłe).
Oddział (Succursale)
Oddział nie dysponuje odrębną osobowością prawną czy majątkiem. Pomimo jednak braku osobowości prawnej, oddział może zostać samodzielnie sprzedany, wniesiony do innej spółki, stanowić przedmiot dzierżawy handlowej, itp. Oddział może też powstać w wyniku przekształcenia biura handlowego. Oddział musi być wpisany do Rejestru Handlowego i Spółek i jak każda spółka otrzymuje wyciąg z rejestru i numer identyfikacyjny. W celu rejestracji należy złożyć do właściwego miejscowo Sądu handlowego dwie kopie statutu polskiej spółki-matki (tłumaczenie przysięgłe).
Od tego momentu kopie wszelkich aktów zmieniających treść statutu spółki-matki (również przetłumaczone na francuski) muszą być składane w dwóch egzemplarzach do Rejestru. Należy również złożyć do Sądu handlowego kopię dokumentu tożsamości osoby zarządzającej oraz jej oświadczenie o niekaralności. Wpisanie oddziału do Rejestru Handlowego i Spółek daje mu dodatkowo uprawnienie do korzystania z najmu lokali Użytkowych. Z podatkowego punktu widzenia oddział jest uważany za przedsiębiorstwo stałe (etablissement stable).
Dla istnienia oddziału wymagane jest spełnienie czterech warunków:
Istnienie odrębnego od siedziby polskiej spółki-matki zakładu, który w dodatku musi mieć charakter stały;
Osoba zarządzająca oddziałem powinna mieć uprawnienia do zawierania umów z osobami trzecimi. Przy tej okazji należy zaznaczyć, że umocowanie zarządcy nie musi być nieograniczone. Może on dysponować np. prawem do zawierania umów do określonej kwoty. Umowy ją przekraczające będą więc zawierane bezpośrednio przez siedzibę spółki w Polsce;
Identyczność przedmiotu działalności oddziału i spółki-matki. Oczywiście ten warunek nie wymaga, aby w przedmiocie działalności oddziału znalazły się wszystkie elementy działalności spółki-matki. Działalność oddziału może więc mieć charakter węższy niż spółka-matka, ale nie może wykraczać poza nią;
Dostęp do innej grupy klienteli (w ujęciu geograficznym), niż ta wobec której działa spółka- matka.
Niewypełnienie
tych warunków oznacza, że „oddział” we Francji nie jest
związany z polską spółką- matką. W konsekwencji każda z osób
działających na terenie Francji będzie uważana za niezależnego
„przedsiębiorcę”, który dokonuje wszelkich czynności we
własnym imieniu. Za taką działalność, każda z tych osób
odpowiada w sposób nieograniczony całym swoim majątkiem
osobistym, a w przypadku jakiegokolwiek sporu zostanie pozwana
osobiście. Brak osobowości prawnej powoduje, że polska
spółka-matka odpowiada całym swoim majątkiem za wszelkie długi,
jakie mogą wyniknąć z działalności oddziału we Francji.
Ponadto może ona zostać pozwana przed francuskim sądem właściwym
ze względu na miejsce działalności oddziału z tytułu wszelkich
działań podejmowanych przez oddział. Spółka-matka ponosi
odpowiedzialność za wyniki finansowe, w tym za zadłużenia
oddziału.
Oddział może zajmować się produkcją, przechowywaniem
(magazynowaniem), sprzedażą na terenie Francji i zagranicę. Może
zatrudniać pracowników, podpisywać umowy handlowe, zbierać
zamówienia, wystawiać faktury, dostarczać towar, eksportować.
Kontrakty handlowe negocjuje i podpisuje przedstawiciel prawny.
Oddział zobowiązany jest do prowadzenia księgowości we Francji
według zasad francuskich. Bilans oraz rachunek zysków i strat musi
być przedstawiany corocznie francuskiej administracji podatkowej.
Oddział podlega obowiązkowi podatkowemu we Francji (podatek
dochodowy i podatek VAT). Przedstawiciel prawny oddziału
(pełnomocnik, reprezentant) może być jego pracownikiem, tak jak w
biurze handlowym. Umowa o pracę musi być podpisana przez obie
strony: spółkę matkę i przedstawiciela prawnego oddziału.
Oddział firmy zagranicznej jest zobowiązany do przedstawienia (raz w roku) w Sądzie handlowym we Francji, jak też w kraju, gdzie spółka-matka ma swoją siedzibę, dwóch kopii corocznej dokumentacji księgowej (np. sprawozdania finansowego, rachunku wyników). Pracownicy oddziału podlegają zasadom francuskiego prawa pracy.
Filia (Filiale)
Filia dysponuje odrębną od spółki-matki osobowością prawną. Chodzi tutaj o nową spółkę utworzoną według prawa francuskiego, do której spółka-matka wnosi co najmniej 50% kapitału.
We Francji filie spółek zagranicznych przybierają najczęściej postać spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych i coraz częściej spółek akcyjnych uproszczonych. Na etapie wyboru formy prawnej dla filii warto zwrócić uwagę na kwestię związaną z prestiżem spółki. Spółka akcyjna i spółka akcyjna uproszczona są traktowane przez potencjalnych kontrahentów jako struktury równoważne. Natomiast spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we Francji jest uważana raczej za strukturę o niskim kapitale, mniejszym potencjale rozwojowym oraz generalnie jako partner mniej wiarygodny niż jedna ze spółek akcyjnych. Wzajemne relacje między spółką-matką a filią ustala podpisana przez obie strony umowa. Filię można stworzyć poprzez utworzenie nowej spółki we Francji albo poprzez zakup spółki już istniejącej.
Działalność gospodarcza prowadzona indywidualnie - wolne zawody
Działalność gospodarczą można prowadzić indywidualnie, bez konieczności założenia spółki handlowej czy cywilnej. Aby zostać tzw. handlowcem (commeręant) osoby zainteresowane muszą spełniać określone wymogi prawne (pełnoletność, niekaralność), dokonywać we własnym imieniu i na własny rachunek czynności handlowych tytułem działalności zawodowej.
Kupiec odpowiada wobec wierzycieli bezpośrednio swoim majątkiem. Ta forma działalności gospodarczej jest coraz rzadsza (małe sklepy, zawody rzemieślnicze itp.). Coraz częściej dochodzi do wniesienia aportem działalności prowadzonej indywidualnie do formy bardziej bezpiecznej, którą jest spółka.
Również
osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania wolnego zawodu we
Francji mogą prowadzić działalność indywidualną i wówczas
określa się ich pojęciem pracowników niezależnych (travailleur
independant).
Wśród wolnych zawodów rozróżnia się:
Wolne
zawody, zawody reglamentowane: są one regulowane odrębnymi
przepisami prawnymi i najczęściej ich przedstawiciele
zorganizowani są w izby czy zrzeszenia. Do tej grupy należą:
lekarze, psycholodzy, weterynarze, zawody para-medyczne,
architekci, geodeci, zawody "morskie" (professions
de mer),
adwokaci i inne zawody związane z wymiarem sprawiedliwości (tzw.
professions
juridiques
), biegli księgowi i rewidenci księgowi, agenci ds.
nieruchomości, rzecznicy patentowi, tłumacze konferencji
(guide-inerprete
conferencier national).
Innym przyznano status szczególny, np. agenci ubezpieczeniowi.
Niemniej, wszyscy praktykujący wolny zawód reglamentowany muszą
przestrzegać zasad etyki zawodowej (codes
de deontologie)
swojej profesji i są poddani kontroli organizacji zawodowych, do
których przynależą. Tytuł osób wykonujących wolny zawód
reglamentowany chroniony jest przez prawo. Obywatele polscy, chcący
wykonywać we Francji jeden z ww. zawodów muszą uzyskać zgodę
właściwej izby i wpis na listę uprawnionych do wykonywania
zawodu. Często wydanie takiej zgody poprzedza uznanie dyplomu
polskiego za ekwiwalent dyplomu francuskiego, koniecznego do
wykonywania danej profesji oraz złożenie egzaminów zawodowych
udowadniających kompetencje zawodowe niezbędne do prowadzenia
praktyki we Francji.
Wolne
zawody nie reglamentowane: grupują one wszystkie profesje, które
nie są związane ani z działalnością handlową, ani
rzemieślniczą, ani przemysłową czy też rolniczą i nie
podlegające odrębnemu uregulowaniu prawnemu. Do tej grupy należą
wszystkie osoby, które wykonują niezależnie praktykę, której
przedmiotem są usługi intelektualne, np. tłumacze, konsultanci. Forma
przedsiębiorstwa indywidualnego jest odpowiednia do działalności
o niewielkim ryzyku i inwestycjach ograniczonych. Jest łatwa do
założenia, prosta w zarządzaniu. Niemniej, minusem tej formy są
wysokie składki socjalne przez pierwsze dwa lata działalności
płacone na podstawie ryczałtu nie uwzględniającego dochodów,
oraz system opodatkowania (podatek dochodowy) ograniczający
możliwości samofinansowania przedsiębiorstwa indywidualnego.
Przedstawiciele
wolnych zawodów obok działalności samodzielnej (indywidualna
działalność gospodarcza) mogą prowadzić działalność w formie
spółki.
Jak założyć firmę we Francji
Polaka przy zakładaniu firmy we Francji obowiązują takie same zasady jak obywateli tego kraju. Firmę można prowadzić w formie przedsiębiorstwa indywidualnego, spółki prawa cywilnego lub handlowego.
Z dniem wejścia Polski do UE polskie przedsiębiorstwa uzyskały pełny dostęp do rynku usług we Francji. Polacy mogą więc prowadzić na terenie tego kraju działalność gospodarczą w formie samozatrudnienia, przedsiębiorstwa indywidualnego zatrudniającego pracowników, a także spółki prawa cywilnego i handlowego.
Prawo francuskie nakłada na przedsiębiorców szereg obowiązków, jakie muszą spełnić, zanim rozpoczną prowadzenie działalności. Można je podzielić na dwie grupy: obowiązki administracyjno-deklaracyjne oraz antydumpingowe.
Konieczna umowa
Do pierwszej grupy trzeba przede wszystkim zaliczyć podpisanie z kontrahentem umowy zawierającej podstawowe dane dotyczące świadczonej usługi. Polski przedsiębiorca zobowiązany jest do zawarcia takiej umowy, jeżeli jej drugą stroną jest francuski przedsiębiorca lub jeżeli zobowiązanie z niej wynikające dotyczy prac realizowanych na terenie Francji. Przygotowując umowę, należy zwrócić uwagę na specyficzne przepisy prawa francuskiego obowiązujące w dziedzinie, w której będzie wykonywana usługa. Przepisy bowiem określają trzy rodzaje działalności zawodowej: handlową, rzemieślniczą i wolne zawody.
Rozróżnienie jest istotne właśnie z uwagi na formalności związane z podjęciem działalności i systemem podatkowym. Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorcy jest także powiadomienie o zamiarze rozpoczęcia świadczenia usługi lokalnych francuskich inspekcji pracy, odpowiedniej ze względu na miejsce prowadzenia działalności. W przypadku sukcesywnego świadczenia usług w kilku miejscach teoretycznie wystarczy zawiadomić inspekcję pracy, na której terenie będzie świadczona pierwsza usługa. Jednak w praktyce należy wysłać stosowną informację także do innych inspekcji pracy, właściwych dla miejsc świadczenia usługi. Taki wymóg nakładają na firmy przepisy francuskiego kodeksu pracy.
Obowiązki antydumpingowe
Prawo wspólnotowe oraz francuskie wymaga od przedsiębiorstw, aby stosowały wobec pracownika wszystkie reguły prawa świadczeń socjalnych, na które składa się m.in. poziom wynagrodzeń, korzyści wynikające z obowiązujących w branży pracowniczych układów zbiorowych. Mają one być stosowane w taki sposób, aby każdy pracownik korzystał z zasady traktowania na równi z pracownikiem miejscowym. Tak więc przedsiębiorca zatrudniający pracownika niebędącego obywatelem Francji musi zastosować wobec niego przynajmniej minimalne obowiązujące we Francji wymagania socjalne, jeżeli są one dla niego korzystniejsze od zasad obowiązujących w jego kraju.
Dotyczy to takich kwestii, jak wynagrodzenia (w tym wszystkich premii i dodatków), czasu pracy, nadgodzin, płatnych urlopów, urlopów okolicznościowych z okazji różnych wydarzeń rodzinnych, urlopów bezpłatnych czy bezpieczeństwa, zdrowia i higieny pracy. Ustawodawstwo francuskie wymaga też równego traktowania mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminowania pracowników z uwagi na pochodzenie, kolor skóry itp. Warto wspomnieć, że pracodawca musi zagwarantować i pokryć transport pracownika z Polski do Francji i zakwaterowanie oraz inne świadczenia w naturze wynikające z układów zbiorowych pracy.
Ważne!
Wykaz umów (układów) zbiorowych (conventions colectives) poszczególnych grup zawodowych można znaleźć m.in. na stronie internetowej: www.code-du-travail-fr.com lub wraz z tekstami umów na www.legifrance.com.
ZAWIADOMIENIE INSPEKCJI PRACY POWINNO ZAWIERAĆ:
nazwę i formę prawną firmy, adres, dane jej przedstawiciela prawnego
miejsce świadczenia usługi, datę rozpoczęcia i przewidywany czas jej trwania,
rodzaj wykonywanej usługi, informację o używaniu materiałów niebezpiecznych lub wykonywaniu prac niebezpiecznych,
godziny czasu pracy i odpoczynku
wskazanie miejsca zbiorowego zakwaterowana pracowników, jeśli takie występuje
Nowo utworzone przedsiębiorstwo otrzymuje, za pośrednictwem Centrum Formalności Przedsiębiorstw przyznawany przez urząd statystyczny (INSEE) numer identyfikacyjny tzw. SIRET składający się z 14 cyfr zawierający w sobie numer SIREN (identyfikujący przedsiębiorstwo) oraz NIC (identyfikujący lokalizację lub główną siedzibę przedsiębiorstwa). INSEE przyznaje również kod APE określający główny profil działalności przedsiębiorstwa.
Każdy rzemieślnik, handlowiec czy przemysłowiec rozpoczynając prowadzenie działalności zobowiązany jest wnosić składkę na ubezpieczenia społeczne (ubezpieczenie zdrowotne i macierzyńskie, rodzinne, inwalidzkie i emerytalne, strona: www.le-rsi.fr). Składka jest wyliczana na podstawie przychodów przedsiębiorstwa. Z tym, że w pierwszych dwóch latach działalności mogą to być roczne stawki ryczałtowe przychodu odpowiednio w wysokości 6.734 euro (za pierwszy rok działalności) i 10.101 euro (drugi rok działalności). Składki są płatne co miesiąc począwszy od trzeciego miesiąca po rozpoczęciu działalności. Istnieje możliwość obliczenia (obniżenia) składki w drugim roku, w oparciu o rzeczywiste przychody uzyskiwane z prowadzonej działalności. Ulgi w opłacaniu składek mogą uzyskać bezrobotni tworzący swoje przedsiębiorstwo, pracownicy najemni chcący utworzyć własne przedsiębiorstwo, jak i osoby uzyskujące przychody roczne poniżej określonych progów.
Przydatne adresy:
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Francuskiej
adres: 1, rue de Talleyrand (57, rue Saint Dominique) 75007 PARIS) tel.: +33.(0)1.43.17.34.05 lub +33.(0)1.43.17.34.00 fax: +33.(0)1.43.17.34.07 lub +33.(0)1.43.17.35.07
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
adres: 86, rue de la Faisanderie, 75116 PARIS
tel.: +33.(0)1.45.04.10.20
fax: +33.(0)1.45.04.63.17
Wydział Ekonomiczny
adres: 86, rue de la Faisanderie, 75116 PARIS
tel.: +33.(0)1.45.04.81.25
fax: +33.(0)1.45.04.81.26
www.paris.polemb.netPolska Izba Przemysłowo-Handlowa we Francji
(CCIPF Chambre de Commerce et d'Industrie Polonaise en France)
adres: 25, rue Taitbout, 75009 PARIS
tel.: +33.(0)1.40.22.99.20 / +33.(0)1.75.43.48.21
fax: +33.(0)1.40.22.94.42
MTNEFE Ministere de l'Economie, de l’Industrie et de l'Emploi
(Ministerstwo Gospodarki, Przemysłu i Zatrudnienia)
adres: 139, rue de Bercy, 75572 PARIS Cedex 12
tel.: +33.(0)1.44 87 17 17
fax: +33.(0) 1. 53 18 36 15
www.minefe.gouv.frACFCT Assemblee des Chambres Francaises de Commerce et d'Tndustrie
(Zgromadzenie Francuskich Izb Handlowo-Przemysłowych),
Relations Economiques Internationales (Międzynarodowe Kontakty Gospodarcze)
adres: 46 Avenue de la Grande Armee, CS 50071, 75858 Paris CEDEX 17 tel.: (0033.1) 40.69.37.00 lub (0033.1) 40.69.37.27 fax: (0033.1) 40.69.38.08 lub (0033.1) 47.20.61.28
www.acfci.cci.fr ; www.acfci.cci.fr/annuaire/annuaire.htm
APCE Agence Pour la Creation d' Entreprises (Agencja ds. Tworzenia Przedsiębiorstw)
adres: 14, rue Delambre, 75682 PARIS Cedex 14 tel.: +33.(0)1.42.18.58.58 fax: +33.(0)1.42.18.58.00
APCM Assemble Permanente des Chambres de Metiers (Stałe Zgromadzenie Izb Zawodowych)
adres: 12, av. Marceau, 75008 PARIS tel: +33.(0)1.44.42.10.00 fax: +33.(0)1.47.20.34.48
Ambassade de France en Pologne
(Ambasada Francji w Polsce)
adres: ul. Piękna 1, 00-477 WARSZAWA
tel.: +48.(0)22.529.30.00
fax: +48.(0)22.529.30.01
UBTFRANCE Agence Franęaise pour le Developpement International des Entreprises (Francuska Agencja ds. Międzynarodowego Rozwoju Przedsiębiorstw)
Adres: 77, Bld Saint-Jacques, 75014 PARIS Tel.: (0033.1) 40.73.30.00 Fax.: (00333.1) 40.73.39.79
MEDEF International (Stowarzyszenie Przedsi ębiorstw Francuskich)
adres : 55, Avenue Bosquet, 75-330 Paris Cedex 07
Biuro: 9, Avenue Frederic Le Play - 75-007 Paris
tel.: (0033.1) 53.59.16.16
fax: (0033.1) 45.55.06.73
www.medefinternational.frPAIiIZ Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych
adres: ul. Bagatela 12, 00-585 WARSZAWA tel.: +48.(0)22.334.98.00 fax: +48.(0)22.334.99.99
KIG Krajowa Izba Gospodarcza
Biuro Współpracy z Zagranicą
adres: ul. Trębacka 4, 00-074 WARSZAWA
tel.: +48.(0)22.630.96.00
fax: +48.(0)22.827.46.73
CCIFP Chambre de Commerce et d'Industrie Francaise en Pologne (Francuska Izba Handlowo-Przemysłowa w Polsce)
adres:
ul. Mokotowska 19, 00-560 WARSZAWA tel.: +48.(0)22.696.75.80 fax:
+48.(0)22.696.75.90
Weryfikacja przedsiębiorstw:
INFOGREFFE
Adres:
4 place Felix Eboue, 75012 PARIS Tel.: (0033.1) 43.41.33.55
VERIF AGL et ALTARES D&B
Adres: 113, Bld Stalingrad, 69100 VILLEURBANNE Tel. : (0033.8) 25.80.58.02 service client d’ALTARES D&B ou (0033.1) 49.52.42.14 service client d’AGL