Francja - Polacy

Od 1 maja 2004 r. Polacy mogą wjechać do Francji na podstawie paszportu lub dowodu osobistego. Zasada swobodnego przepływu osób oznacza, że wjazdu można odmówić tylko w przypadku, kiedy zagraża to bezpieczeństwu wewnętrznemu państwa (np. terroryzm) lub narusza podstawowe zasady współżycia społecznego. Jeżeli natomiast odmowa wjazdu związana będzie z wyrokiem skazującym, to uzasadnienie wyroku musi wskazywać na potencjalną groźbę naruszenia porządku publicznego. Całkowicie zostaje zniesiony obowiązek posiadania wizy, niezależnie od celu i czasu trwania pobytu.

We Francji nie ma obowiązku meldunkowego. W praktyce jednak dokument potwierdzający adres zamieszkania (justificatif de domicile) jest potrzebny, aby podpisać umowę o pracę, założyć konto bankowe, złożyć zeznanie podatkowe, zarejestrować samochód itp.

Aby potwierdzić adres, wystarczy posiadać co najmniej jeden z niżej wymienionych dokumentów: rachunek za prąd lub gaz, rachunek za telefon stacjonarny, rozliczenie podatkowe, rachunek za czynsz, polisę ubezpieczenia mieszkania.

Praca we Francji

Od 1 lipca 2008 roku obywatele polscy mają wolny dostęp do rynku pracy we Francji, na takich samych zasadach jak obywatele francuscy. Oznacza to, że podejmujący pracę na terenie Francji nabywają prawa i obowiązki wynikające z francuskiego kodeksu pracy oraz innych regulacji (np. w zakresie ubezpieczeń społecznych) i nie mają obowiązku posiadania i zezwolenia na pracę (permis de travail).

Każdy Polak mieszkający we Francji ma prawo zarejestrować się w urzędzie pracy (Póle emploi) i z jego pomocą poszukiwać zatrudnienia.

Zniesienie ograniczeń z zakresie dostępu do zatrudnienia we Francji nie ma jednak związku ze stosowaniem przepisów dotyczących zawodów regulowanych. W zakresie wykonywania zawodów regulowanych (np. adwokat, radca prawny, księgowy) obywatele polscy, podobnie jak obywatele innych państw, które przystąpiły do UE w 2004 r. będą poddani regulacjom francuskim. Zawód regulowany to taki, którego wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymagań kwalifikacyjnych i warunków określonych w odrębnych przepisach. Informacje nt. zawodów regulowanych we Francji można uzyskać na stronie internetowej www.education.gouv.fr/sup/default.htm, lub pod adresem - Ministre de l’Education Nationale, 110 rue de Grenelle 75007 Paris, tel. 0033 1 55 55 10 10 .

Najwięcej ofert pracy we Francji zamieszczanych jest w internetowych serwisach z ofertami. Warto zapoznać się na przykład z tym umieszczanymi w takich portalach jak: www.anpe.fr, www.travail.gouv.fr ,www.cadremploi.fr

Można też szukać pracy na Portalu Mobilności Zawodowej http://ec.europa.eu/eures/ lub w Wojewódzkich Urzędach Pracy w całym kraju.

Pracę we Francji można także znaleźć za pośrednictwem francuskich publicznych służb zatrudnienia, czyli ANPE (Agence Nationale Pour l'Emploi) www.anpe.fr. Aby jednak móc korzystać z tego serwisu, trzeba znać język francuski.

Oddelegowanie pracowników polskich do Francji w ramach świadczonych usług

Zgodnie z zasadą swobodnego przepływu osób oraz usług polscy obywatele, polskie przedsiębiorstwa świadczące swoje usługi na terenie Francji mogą w ramach świadczonych usług oddelegowywać do Francji na czas określony swoich pracowników.

Jedną z podstawowych zasad prawa wspólnotowego jest zasada wspólnotowej koordynacji zasada wyłączności i jedności stosowanego ustawodawstwa. Przejawem tej zasady w prawie pracy jest reguła miejsca pracy, tzw. lex loci laboris, która określa, iż pracownik zatrudniony na terytorium jednego państwa członkowskiego podporządkowany jest ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli mieszka na terenie innego państwa Unii Europejskiej. Prawo wspólnotowe przewiduje jednak kilka wyjątków od tej zasady, m.in. przy oddelegowywaniu pracowników.

Rodzaje oddelegowania wg francuskiego prawa pracy

Zgodnie z przepisami francuskiego kodeksu pracy oddelegowanie pracowników oznacza, iż pracodawca, mający siedzibę poza terytorium Francji, powierza konkretne zadanie swym pracownikom do wykonania na terenie Francji, po zakończeniu zadania wracają oni do Francji. Musi zatem istnieć element transgraniczny.

Przepisy dotyczące oddelegowania stosuje się do pracodawcy, który nie ma swojej siedziby we Francji, a który spełnia jedną z niżej wymienionych przesłanek:

• świadczy usługi w zakresie działalności o charakterze przemysłowym, handlowym, rzemieślniczym, działalność wykonywaną w ramach wolnego zawodu lub działalność o charakterze rolniczym wykonywaną w ramach umowy zawartej pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą za ustalonym wynagrodzeniem

• mobilność w obrębie jednej grupy przedsiębiorstw

• oddelegowanie pracowników w ramach pracy tymczasowej przez Agencje Pracy Tymczasowej

• wykonywanie zadania na własny rachunek

Pracodawca winien prowadzić uznaną działalność w kraju pochodzenia, aby moc wysłać do Francji swoich pracowników jako pracowników oddelegowanych. W przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi regularną, stałą, nieprzerwaną działalność na terytorium Francji, wówczas winien założyć przedsiębiorstwo we Francji.

Podstawowe obowiązki prawno-administracyjne

Aby pracodawca delegujący swoich pracowników do Francji na czas do 24 miesięcy mógł korzystać z polskich przepisów dotyczących ubezpieczenia społecznego, winien zwrócić się z wnioskiem do właściwego oddziału ZUS o poświadczenie formularza A1 /dawny E 101/. Następnie, przed rozpoczęciem świadczenia usługi, pracodawca winien złożyć deklarację

o oddelegowaniu, sporządzoną w języku francuskim, w departamentalnej dyrekcji pracy w miejscu wykonywania usługi na terenie Francji. W przypadku, gdy usługi świadczone są w kilku miejscach, zgłoszenia dokonuje się w pierwszym miejscu świadczonej usługi. Wykaz departamentalnych dyrekcji pracy znajduje się na stronie francuskiego Ministerstwa Pracy: www.npdc.travail.gouv.fr. Zgodnie z właściwością, urzędy te zobowiązane są do udzielania szczegółowych informacji w zakresie formalności wymaganych przy świadczeniu usług na terenie Francji.

Deklaracja winna zawierać:

• dane dotyczące polskiego przedsiębiorstwa

• informacje o świadczonej usłudze

• informacje dotyczące oddelegowanych pracowników do wykonywania usługi:

- dane personalne pracowników najemnych (salaries)

- godziny ich czasu pracy

Brak wymaganej deklaracji podlega karze grzywny przewidzianej dla wykroczeń czwartego stopnia która wynosi 135 euro.

W okresie delegowania swoich pracowników do Francji pracodawca zobowiązany jest do przestrzegania przepisów francuskich, tzn.:

• wynagrodzenie za pracę wykonaną we Francji nie może być nisze od minimalnego francuskiego wynagrodzenia, czyli od tzw. SMIC, które aktualnie wynosi 9,00 euro brutto za godzinę pracy (stan na sierpień 2011). Jednocześnie należy pamiętać, że układy zbiorowe dla niektórych zawodów mogą określać postanowienia korzystniejsze w tym zakresie. Lista układów zbiorowych dostępna jest na stronie internetowej www.legifrance.gouv.fr

• obowiązkowe wydawanie pracownikowi tzw. bulletin de paie, w którym zawarte są informacje o składnikach wynagrodzenia: informacja o premii, dodatkach, informacja o klasyfikacji zawodowej pracownika.

Stypendia dla studentów polskich we Francji

Obywatele polscy nie potrzebują karty pobytu do studiowania we Francji. Wystarczy ważny dowód tożsamości lub paszport.

Informacje dotyczącej bogatej oferty stypendialnej można uzyskać na stronach internetowych Ambasady Francji w Polsce: www.ambafrance-pl.org oraz na stronach Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej: www.buwiwm.edu.pl