Sukces cudzoziemców na polskim rynku pracy

Rekordowe wyniki zatrudnienia pracowników z zagranicy są tym samym jednym z kilku pozytywnych symptomów walki z recesją na polskim rynku pracy – informuje agencja EWL.

Przyrost zainteresowania zatrudnieniem cudzoziemców prawie o połowę dotyczy tak zwanych oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Oświadczenia te umożliwiają pracodawcom zatrudnienie pracownika z 5 państw spoza Unii Europejskiej (w tym m.in. Ukrainy) w oparciu o uproszczoną procedurę na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu roku. Tym samym potwierdzone zostały prognozy analityków EWL, według których poziom zapotrzebowania na pracę obcokrajowców miałby wzrosnąć o nawet 50% do końca 2011 roku.

W sumie polskie firmy złożyły 259 777 wniosków o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca, czyli dokładnie o 44% więcej w stosunku do roku 2010, w którym do Powiatowych Urzędów Pracy wpłynęło 180 073 wniosków. Dwa sektory, które w największym stopniu skorzystały z oświadczeń to rolnictwo i budownictwo. W 2011 roku zarejestrowano 128 788 wniosków dla firm z branży rolnej, co oznacza wzrost o 17% w porównaniu z rokiem poprzednim. Firmy budowlane ze względu na korzystną koniunkturę w pierwszej połowie 2011 i braki kadrowe również zanotowały rekordowy, prawie trzykrotny przyrost oświadczeń.

Ostatecznie w branży budowlanej zarejestrowano aż 57 169 wniosków (20 049 w 2010 roku). Ze względu na sezonowy charakter obydwu sektorów, pracodawcy chętnie korzystali z uproszczonej procedury legalizacji pobytu i możliwości zatrudnienia pracowników krótkoterminowo. Inne branże, które odnotowały wzrost to przetwórstwo przemysłowe (wzrost aż 144%), transport (wzrost 61%) i handel (wzrost 77%). Na ogół rejestrowanych wniosków, aż 92% z nich przypada na obywateli Ukrainy, na kolejnych miejscach plasują się obywatele Mołdowy (5%) i Białorusi (niecałe 2%).

Wyniki zatrudnienia cudzoziemców w 2011 roku można uznać za przełomowe, jedynie w 2007 roku, w okresie pilotażowego wdrożenia nowej uproszczonej procedury zatrudnienia cudzoziemców zanotowano wyższy wzrost (21 tys. wniosków w 2006 – 156 tys. w 2007), który wynikał m.in. z krótkiego okresu od wejścia rozporządzenia w życie (sierpień – grudzień 2006) i niedostatecznej promocji nowej formy zatrudnienia.  W kolejnych latach Powiatowe Urzędy Pracy nie odnotowały równie znaczącego wzrostu liczby zarejestrowanych wniosków. Prawie 50% wzrost zainteresowania rekrutacją cudzoziemców w 2011 roku to zarówno efekt większego otwarcia polskich pracodawców na rynki pracy krajów spoza UE, jak również dowód na znaczące braki kadrowe na polskim rynku pracy.

Jednocześnie pamiętać należy o tym, że wzrost zainteresowania polskich firm rekrutacją cudzoziemców nie musi przekładać się bezpośrednio na wzrost zatrudnienia. Rejestracja oświadczenia nie jest równa faktycznemu zatrudnieniu cudzoziemca (faktyczna liczba cudzoziemców zatrudnionych w oparciu o taką formę zatrudnienia jest zazwyczaj niższa). Dla niektórych cudzoziemców otrzymanie wizy pracowniczej stanowi ponadto pretekst do ubiegania się o pracę w innych krajach strefy Schengen – prym w tym obszarze wiodą Czechy, Norwegia, czy Włochy.

Inne formy zatrudnienia obcokrajowca

Wzrost rynku zatrudnienia obcokrajowców nie odnosi się tylko do wyższej liczby oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca. Równie istotny, choć nieco niższy przyrost odnotowano w przypadku pełnych zezwoleń na pracę dla cudzoziemców (typy A-E), których Urzędy Wojewódzkie wydały w 2011 roku w sumie 41596. Oznacza to wzrost o 12% w porównaniu z rokiem 2010, w którym wydanych zostało 37121 zezwoleń na pracę. Zezwolenia na pracę typu A-E dotyczą szerszej grupy cudzoziemców, nie ograniczają się bowiem tylko do obywateli 5 państw. Umożliwiają przy tym powierzenie pracy obcokrajowcom na okres dłuższy niż 6 miesięcy (do nawet 3 lat). Tradycyjnie jednak największa część zezwoleń - 18985, czyli około 45%. ogółu przypada na obywateli Ukrainy. Kolejną liczną grupę stanowią pracownicy z Azji, głównie Chin (6017 zezwoleń na pracę), Wietnamu (2521) i Nepalu (1175).

Wzrost liczby wydanych zezwoleń mógłby być wyższy, należy wziąć pod uwagę, że w ostatnich dwóch miesiącach 2010 roku więcej pracodawców decydowało się na rejestrację pełnego zezwolenia na pracę zamiast oświadczenia, ze względu na opóźnienia w opracowaniu odpowiedniej procedury pomostowej dla firm zatrudniających obywateli Ukrainy, Białorusi, Mołdowy, Gruzji i Rosji. Dopiero w grudniu 2010 w życie weszło przedłużenie rozporządzenia w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, stąd wyższe zapotrzebowanie na pełne zezwolenia na pracę do tego momentu.

Zezwolenia na pracę cieszyły się szczególnym zainteresowaniem w budownictwie. Polskim firmom budowlanym wydano w zeszłym roku ponad 9 tysięcy zezwoleń, co przekłada się na wzrost na poziomie 53% w stosunku do 2010 roku. Z tej formy zatrudnienia cudzoziemców korzystały też chętnie firmy z branży handlowej, co przełożyło się na 6925 zezwoleń na pracę. Na ponad 41 tysięcy wydanych zezwoleń aż 7583 z nich dotyczyło przedłużania zezwoleń u pracowników, którzy postanowili w Polsce zostać na dłużej.

- „Dane zebrane przez Powiatowe Urzędy Pracy i Urzędy Wojewódzkie świadczą o dużym sukcesie zagadnienia zatrudnienia cudzoziemców w Polsce. Struktura polskiego rynku pracy się zmienia, rośnie popyt na pracowników produkcyjnych, co przy niedostatecznej podaży pracy ze strony Polaków i rosnącej niechęci do podejmowania się prostych prac fizycznych zmusza pracodawców do szukania alternatywnych źródeł rekrutacji.” – mówi Andrzej Korkus, prezes agencji zatrudnienia EWL –„Perspektywy na 2012 rok zakładają dalsze uproszczenie i ujednolicenie procedury ubiegania się przez pracowników z zagranicy o pracę i pobyt na terytorium RP, w ramach nowej ustawy o cudzoziemcach. Jednocześnie zmiany w prawie zakładają uregulowanie przepisów związanych z legalizacją pobytu, a więc zwiększenie odpowiedzialności pracodawcy za zatrudnianie obcokrajowca. Pomimo iż nowa ustawa o cudzoziemcach budzi pewne kontrowersje, zmiany te powinny wpłynąć pozytywnie na zainteresowanie pracowników z krajów spoza UE pracą w Polsce, będą także prowadzić do ograniczenia liczby nadużyć w stosunku do cudzoziemców w polskich firmach.”

Źródło: MPiPS, EWL