Portugalskie prawo pracy wymaga formy pisemnej umowy o pracę w przypadku umowy na czas określony, na zastępstwo lub wykonanie określonej pracy, w niepełnym wymiarze czasu pracy i telepracę. Tylko umowa na czas nieokreślony nie wymaga zachowania formy pisemnej.
Umowa o pracę jest sporządzana w trzech egzemplarzach - dwa egzemplarze otrzymuje pracodawca, a jeden - pracownik. Pracownik powinien załączyć do umowy dane osób upoważnionych do korzystania ze świadczeń w przypadku ewentualnego śmiertelnego wypadku, przy pracy lub choroby pracownika oraz dokumenty potwierdzające posiadanie tytułu zezwalającego na pobyt stały lub tymczasowy na terytorium Portugalii.
Pracodawca może zawrzeć umowę wstępną z pracownikiem - wymagana jest forma pisemna takiej umowy. Umowa taka powinna określać obowiązki pracownika oraz kwotę wynagrodzenia.
Umowa na okres próbny
Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej . Pozwala na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez obie strony. Długość umowy o pracę zależy od rodzaju umowy o pracę. W przypadku umów na czas nieokreślony - okres próbny może trwać od 90 do 180 dni w zależności od złożoności zadań, do 240 dni - w przypadku stanowisk kierowniczych i wyższych. W przypadku umów na czas określony - jeżeli umowa zawarta jest na okres krótszy niż 6 miesięcy - okres próbny wynosi 15 dni, jeżeli dłuższy niż 6 miesięcy - 30 dni.
Umowa na czas określony
Umowa na czas określony - może być podpisana w następujących przypadkach:
czasowego zastępstwa za nieobecnego pracownika
czasowego zwiększenia zapotrzebowania na pracowników (np. tymczasowe projekty, nowe przedsięwzięcia, nowa tymczasowa działalność)
pracy sezonowej
z pracownikami podejmującymi pierwszą pracę, z długotrwale bezrobotnymi lub będących w szczególnych sytuacjach, uregulowanych specjalistycznymi przepisami
zatrudnienia pracowników w budownictwie cywilnym, przy pracach publicznych, czynnościach montażowych i naprawczych.
Umowa na czas określony powinna być zawarta na minimum 6 miesięcy. Dopuszczalne jest również zawarcie umowy na okres krótszy, ale tylko w ściśle określonych prawem przypadkach: praca sezonowa, czasowe lub wyjątkowe zwiększenie ilości pracy, czasowe zastępstwo za pracownika. Maksymalny okres trwania umowy na czas określony wynosi 6 lat - łącznie z przedłużeniami. Jeżeli po tym okresie pracownik wykonuje pracę bez formalnego przedłużenia umowy dłużej niż 15 dni, umowa na czas określony staje się automatycznie umową na czas nieokreślony.
Umowa na czas określony zostaje automatycznie przedłużona na ten sam okres, na który została zawarta, jeżeli pracodawca - co najmniej na 8 dni przed upływem terminu umowy - nie powiadomi pracownika w formie pisemnej, że nie zamierza przedłużyć kontraktu. Nie ulegają automatycznemu przedłużeniu umowy zawarte na okres krótszy niż 6 miesięcy.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony wynosi 15 dni, jeśli pracownik został zatrudniony na okres krótszy lub równy 6-ciu miesiącom, 30 dni dla zatrudnionych dłużej niż pół roku.
Umowa na czas nieokreślony
Umowa na czas nieokreślony powinno generalnie być zawarta w formie pisemnej, ale nie jest to wymóg konieczny. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartą na czas nieokreślony wynosi 90 dni dla większości pracowników, 180 dni dla pracowników wykwalifikowanych, 240 dni dla kadry kierowniczej oraz profesjonalistów.
Umowa na zastępstwo lub wykonanie określonej pracy
Umowa jest zawierana na czas nieobecności zastępowanego pracownika lub wykonanie określonej działalności, projektu, pracy lub zadania wymienionego w umowie. Nie zawiera daty zakończenia umowy - pracownik pozostaje do dyspozycji pracownika tak długo, jak wymaga dana sytuacja.
Taka umowa może być zawarta przez pracodawców zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego z pracownikami tylko w następujących przypadkach:
czasowego zastępstwa za nieobecnego pracownika, zatrudnionego na stałe
pracy sezonowej
czasowego zwiększenia zapotrzebowania na pracowników (np. tymczasowe projekty, nowe przedsięwzięcia, nowa tymczasowa działalność)
Umowa wygasa, jeśli pracodawca poinformuje pracownika o ustaniu sytuacji wyjątkowej w firmie. Pracodawca zobowiązany jest jednak przestrzegać określonych terminów wypowiedzenia:
7 dni, jeśli pracownik był zatrudniony przez 6 miesięcy lub krócej,
30 dni, jeśli pracownik był zatrudniony od 6 miesięcy do 2 lat,
60 dni, jeśli pracownik był zatrudniony przez co najmniej 2 lata.
Umowy w niepełnym wymiarze czasu pracy
Za pracę w niepełnym wymiarze czasu uważa się wykonywanie pracy w wymiarze nie większym niż 75% ustawowego czasu pracy.
Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy mają te same prawa i ochronę jak pracownicy zatrudnieni na cały etat. Wynagrodzenie nie może być niższe niż odpowiedni procent wynagrodzenia, wypłacanego przy pełnym wymiarze czasu pracy.
Umowa na wykonywanie telepracy
Coraz popularniejszą formą pracy jest telepraca, czyli praca wykonywana poza siedzibą pracodawcy przy użyciu nowoczesnych technologii komunikacyjnych. Umowa o telepracę zawierana jest maksymalnie na okres 3 lat. Obie strony mogą bez żadnych dodatkowych formalności wypowiedzieć umowę w ciągu pierwszych 30 dni.
Tymczasowe zatrudnienie
Tymczasową umową o pracę związane są trzy strony: tymczasowa agencja pracy, pracownik i firma zatrudniająca. Jeżeli pracownik wykonuje pracę przez 10 dni po zakończeniu terminu określonego w umowie bez nowej umowy, praca ta traktowana jest jako podstawa nowej umowy. Umowa musi być zawarta w formie pisemnej oraz podpisana przez pracownika i firmę zatrudniającą.
Zatrudnienie związane z podróżą
Zatrudnienie w sektorze morskim, kolejowym, transportowym, związanym z obsługą ruchu pasażerskiego jest regulowane układami zbiorowymi pracy. Układy zbiorowe określają godziny pracy, zwrot kosztów zakwaterowania i dziennych wydatków związanych z podróżą.
Zatrudnienie artystów i aktorów
Artyści i aktorzy należą do grupy zawodów niezależnych, aczkolwiek niektórzy podpisują długoterminowe umowy z firmami (teatry, opery, itp.). W Portugalii istnieją agencje zajmujące się rekrutacją artystów i aktorów do pracy przy określonym przedstawieniu (film, sztuka, pokaz). Zwykle zawierane są krótkoterminowe umowy o pracę, których warunki uzależnione są od długości przedstawienia i częstotliwości występu danego aktora lub artysty w przedstawieniu.
Staż
Część szkół wyższych wymaga, aby studenci ostatniego roku studiów odbyli staż w określonej firmie. Ponadto warunkiem podjęcia pracy w niektórych zawodach (np. prawnicy) lub prowadzenia samodzielnej praktyki (np. lekarze) jest odbycie stażu po ukończeniu nauki. Stażyści mogą otrzymywać wynagrodzenie lub dodatek wypłacany przez państwo lub inną organizację, aczkolwiek niektórzy wykonują pracę bez żadnego wynagrodzenia.
Praca w domu
Opiera się głównie na prowadzeniu działalności gospodarczej w domu, np. opieka nad dziećmi, prywatni nauczyciele, przepisywanie tekstów na komputerze, tłumaczenia.
Pomoc domowa
Prywatne gospodarstwa domowe rzadko zatrudniają pracowników. Warunki pracy dla pomocy domowej określone są przez prawo. Do obowiązków pomocy domowej należy przygotowywanie posiłków dla rodziny, pranie, sprzątanie, prasowanie, opieka nad dziećmi i osobami starszymi itd. Umowa na wykonywanie prac domowych zawiera 90- dniowy okres próbny, chyba że obie strony postanowią skrócić ten okres lub zrezygnować z niego. W Portugalii nie jest popularne zatrudnienie w ramach au pair.
poleca:
