Każdy zatrudniony na terenie Irlandii, otrzymujący regularną zapłatę lub stałą pensję, automatycznie posiada umowę o pracę, bez względu na to, czy została ona sporządzona w formie pisemnej, czy też nie. Zgodnie z przepisami uchwalonymi przez Izbę Reprezentantów Irlandzkiego Parlamentu (Dail) musi ona gwarantować pewne prawa. Przykładem jest prawo do urlopu macierzyńskiego. Prawa takie są częścią umowy, nawet jeśli pracodawca i pracownik w sporządzonym kontrakcie umówią się, że ich nie stosują. Tak więc statutowe prawo do urlopu macierzyńskiego unieważnia zapis umowy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą mówiący, iż pracownik nie ma prawa z takiego urlopu skorzystać.
Całość umowy o pracę nie musi być sporządzona na piśmie, jednak Irlandzki Kodeks Pracy (Terms of Employment (Information) Act, 1994) mówi, iż pewne jej elementy muszą mieć formę pisemną. Nie dotyczy to pracowników pozostających w stosunku pracy przez okres krótszy niż miesiąc.
Elementy, które muszą się znaleźć w umowie o pracę to:
pełne dane imienne pracodawcy i pracownika;
adres pracodawcy - adres rejestracji działalności gospodarczej w przypadku, gdy pracodawcą jest firma;
miejsce wykonywanej pracy - jeśli ma być wykonywana w różnych miejscach, to musi być to również zapisane w kontrakcie;
rodzaj wykonywanej pracy;
termin rozpoczęcia pracy;
szczegóły uzgodnionego kontraktu;
oczekiwana długość trwania umowy w przypadku umowy na czas określony;
szczegóły dotyczące urlopów wypoczynkowych i przerw w godzinach pracy, zgodnie z prawem irlandzkim.
Jeśli pracodawca kieruje pracownika do pracy za granicą, zobowiązany jest, przed jego wyjazdem, przedstawić mu na piśmie warunki dotyczące okresu pracy poza granicami Irlandii oraz waluty, w której będzie wypłacane mu wynagrodzenie.
Rodzaje zatrudnienia
Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin mają podobne prawa do tych pracujących na pełny etat. W niektórych jednak sytuacjach, pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze, aby móc skorzystać z pewnych praw, musi wypracować określoną ilość godzin w ustalonym okresie.
Zatrudnienie na czas określony
Coraz więcej osób zatrudnianych jest na czas określony (lub na umowę-zlecenie). Pracujący na zasadzie odnawiania umów na czas określony są ustawowo chronieni przed nieuzasadnionym lub niezgodnym z prawem zwolnieniem. Skargę można jednak wnieść dopiero po roku nieprzerwanego zatrudnienia.
Zatrudnienie dorywcze
W irlandzkim prawie pracy nie ma definicji „pracownika dorywczego”. W rzeczywistości, jest to osoba, która pozostaje w oczekiwaniu i wzywana jest do pracy tylko wtedy, gdy pojawia się taka potrzeba i nie ma z góry zagwarantowanych godzin pracy. Niemniej jednak, w znaczeniu prawa pracy, jest ona pracownikiem.
Dzieci i młodzież
Prawo nie zezwala na pracę dzieci (poniżej 16 roku życia) za wyjątkiem kilku ściśle ograniczonych, jak na przykład, w celu wzięcia udziału w filmie. Dzieci powyżej 14 roku życia mogą wykonywać lekkie prace poza semestrem szkolnym. Dzieci powyżej 15, ale poniżej 16 lat, również mogą wykonywać lekkie prace i może się to odbywać w trakcie trwania semestru szkolnego
Okres próbny
Umowa o pracę może obejmować okres próbny i zezwalać na jego przedłużenie. W trakcie tego okresu pracownikowi nie przysługują prawa z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Inaczej jest gdy pozostawał on w stosunku pracy przez okres dłuższy niż jeden rok albo wypowiedzenie ma związek z przynależnością lub działaniami na rzecz organizacji związkowych, jest wynikiem zajścia pracownika w ciążę lub chęci skorzystania z urlopu macierzyńskiego.
Jeśli pracodawca odmawia przedstawienia warunków umowy na piśmie, można wnieść skargę do Rzecznika Praw (Rights Commissioner). Skargę należy wnieść w trakcie trwania zatrudnienia lub do 6 miesięcy po jego zakończeniu.
Formularze zgłoszeniowe dostępne są pod adresem:
The Labour Relations Commission Tom Johnson House,
Haddington Road, Dublin 4, Ireland Telephone: (01) 613 6700
Dodatkowe informacje nt. praw pracowniczych - NERA (National Employment Rights Authority tel.: 1890 80 80 90