Działalność indywidualna bądź w formie spółki osobowej cieszy się małą popularnością zarówno wśród inwestorów rumuńskich, jak i zagranicznych ze względu na pełną odpowiedzialność właścicieli całym ich majątkiem za zobowiązania związane z jej wykonywaniem. Podobnie jak w Polsce do spółek osobowych zaliczane są: spółka jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna oraz partnerska.
Osoby rozpoczynające działalność w formie spółki osobowej powinny postarać się o zezwolenie wydane przez urząd miasta, które jest właściwe ze względu na przyszłą siedzibę planowanej działalności. Starając się o pozwolenie, należy dysponować lokalem przeznaczonym do prowadzenia przedsiębiorstwa. Kolejnym etapem procesu rejestracyjnego jest zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności do rejestru handlowego (do rozpoczęcia działalności wystarczy samo zgłoszenie).
Niezbędna będzie również rejestracja we właściwym urzędzie podatkowym oraz w urzędzie pracy w przypadku, gdy w ramach działalności planowane jest zatrudnienie pracowników. Osoby profesjonalnie wykonujące zawody wymagające specjalnych kwalifikacji (np. lekarze czy prawnicy), występując o zezwolenie, muszą legitymować się dokumentem potwierdzającym posiadane uprawnienia zawodowe.
Przedsiębiorcy funkcjonujący w Rumunii w przeważającej mierze prowadzą działalność za pomocą spółek kapitałowych. Mogą być one założone nawet przez jednego wspólnika (dwóch akcjonariuszy w przypadku spółki akcyjnej).
Zakładanie spółek prawa handlowego
Wszystkie spółki prawa handlowego w Rumunii podlegają rejestracji w Rejestrze Handlowym (Registrul Comertului;www.onrc.ro), który nadzorowany jest przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Zagraniczne podmioty gospodarcze, ze względu na barierę językową i nadal występujące przeszkody biurokratyczne, rzadko kiedy decydują się na samodzielne przechodzenie procedury rejestracyjnej przy zakładaniu spółki w Rumunii i często korzystają z pomocy firm konsultingowych i kancelarii adwokackich, specjalizujących się w prawie gospodarczym (ich dane uzyskać można w Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Rumunii).
Czas rejestracji sp. z o.o. to zwykle 3-4 tygodnie, choć proces ten może trwać dłużej (w zależności od branży, w której będzie działać dana firma i związanych z tym pozwoleń).
Opłaty za zarejestrowanie spółki w Rejestrze Handlowym wynoszą:
opłata minimalna (1 dziedzina działalności) - 75,5 RON
opłata maksymalna (wszystkie dziedziny działalności) - 377,5 RON
Minimalny kapitał zakładowy dla spółki z o.o. to 200 RON. Minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej to ekwiwalent 25 000 EUR.
5. kroków rejestracji firmy w Rejestrze Handlowym:
Krok 1 - Rejestracja nazwy firmy w Rejestrze Handlowym
Pierwszą rzeczą konieczną przy rejestracji firmy w Rejestrze Handlowym (www.onrc.ro)jest sprawdzenie, czy wybrana nazwa jest dostępna i - jeżeli Rejestr to potwierdzi - zastrzeżenie jej na okres 3 miesięcy. Tak zastrzeżoną wstępnie nazwą można się posługiwać przy kolejnych krokach rejestracji.
Krok 2 - Przygotowanie dokumentów
Przygotowanie i poświadczenie notarialne dokumentów spółki (akt założycielski nowej spółki, deklaracje wspólników, odpowiednio tłumaczenie dowodów osobistych lub aktów założycielskich wspólników, uprawomocnienie zarządcy spółki itd.).
Krok 3 - Zdeponowanie środków w banku jako kapitału założycielskiego
Przy rejestracji spółki konieczne jest ustanowienie jej kapitału założycielskiego w formie depozytu bankowego. W przypadku spółki z o.o. (nazywanej w Rumunii: SRL) kapitał minimalny to 200 RON.
Krok 4 - Rejestracja firmy w Rejestrze Handlowym
Uzyskanie wpisu do Rejestru Handlowego, co połączone jest z decyzją sądu, publikacją w Gazecie Oficjalnej, rejestracją do celów podatkowych (w tym otrzymaniem odpowiednika NIP), rejestracją do celów statystycznych i rejestracją związaną z ubezpieczeniem społecznym. Konieczne jest przy tym określenie takich informacji jak kapitał założycielski, nazwa, właściciele, zarząd, siedziba, zakres działalności.
Krok 5 - Rejestracja umów o pracę
Wszystkie umowy o pracę osób zatrudnionych w firmie muszą być zarejestrowane w lokalnym Urzędzie Pracy w momencie rozpoczęcia pracy. W Rumunii Karta Pracy (Carnet de Munca) jest nadal podstawowym dokumentem pracownika określającym jego staż pracy, zajmowane stanowisko, zmiany w uposażeniu. Obecnie pracownik ma do nich dostep elektroniczny. Od początku 2011r. funkcjonuje formularz elektroniczny, a od lipca dodatkowo podpis elektroniczny Zakładanie przedstawicielstw
Dokumenty rejestracyjne przedstawicielstwa wraz z tłumaczeniami (zalegalizowane notarialnie w Rumunii) oraz kopię umowy najmu lokalu, w którym będzie się znajdować przedstawicielstwo, należy złożyć w Biurze Rejestracyjnym Ministerstwa Finansów i Gospodarki, Departament Główny ds. Polityki Handlowej (Directia Generala Politici Comerciale, Sektor 1, Bucuresti, str. Ion Campineanu nr 16, parter).
Jednocześnie należy złożyć certyfikat, wydany przez Generalny Departament Finansów Publicznych, funkcjonujący w ramach Urzędu Miasta Stołecznego Bukareszt Biuro ds. Przestrzegania Konwencji o Unikaniu Podwójnego Opodatkowania i Przedsiębiorstw Zagranicznych (Directia Generala a Finantelor Publice - Primaria Municipiului Bucuresti, Serviciul aplicarea Conventiilor de Evitare a Dublei impuneri §i Reprezentante straine), potwierdzający dokonanie wpłaty równowartości kwoty 1.200 USD (300 USD/ kwartalnie) w rumuńskich lejach, po kursie Narodowego Banku Rumunii z dnia dokonania przelewu, stanowiącą coroczną opłatę za funkcjonowanie przedstawicielstwa.
Należy również pamiętać, że przedstawicielstwa muszą płacić roczny podatek ryczałtowy (zamiast standardowego CIT) w wysokości 4000 EUR. Obligatoryjny termin wydania zezwolenia na funkcjonowanie przedstawicielstwa to 30 dni od daty złożenia dokumentów.
Do obowiązków zagranicznego przedstawicielstwa należy:
prowadzenie działalności zgodnie z prawem (w dziedzinie gospodarczo - finansowej, dewizowej, porządku publicznego)
prowadzenie przejrzystej księgowości zgodnie z Ustawą 420/2004 do Regulaminu Wykonawczego Prawa Księgowego 704/1993;
dokonywanie operacji finansowo - bankowych poprzez konta dewizowe założone w bankach na terenie Rumunii, zgodnie z obowiązującymi przepisami i Regulaminem Dewizowym wydanym przez Narodowy Bank Rumunii.
firmy zagraniczne i ich przedstawicielstwa w Rumunii oraz ich pracownicy ponoszą współodpowiedzialność za szkody wynikłe z czynów popełnionych przez nich na terenie Rumunii. Ważnym ograniczeniem działalności przedstawicielstw jest brak możliwości podpisywania kontraktów handlowych - do ich podpisania konieczne jest przybycie pracowników bezpośrednio zatrudnionych w firmie-matce. Przedstawicielstwo może podpisywać kontrakty wyłącznie związane z jego bezpośrednim funkcjonowaniem (wynajem lokalu, leasing samochodu itp.).
Samozatrudnienie
Samozatrudnienie w Rumunii możliwe jest wyłącznie przez osoby posiadające udokumentowane, odpowiednie wykształcenie lub przygotowanie zawodowe (w formie stosownych studiów lub odbytego szkolenia specjalistycznego przeprowadzonego przez akredytowaną jednostkę szkoleniową) w rodzaju działalności, którą dana osoba chce wykonywać.
Opcjonalnie akceptowalne jest udokumentowane posiadanie 3-letniego doświadczenia w wykonywaniu danego zawodu na terytorium Rumunii potwierdzone dokumentem "Carta de munca" (odpowiednik karty pracy). Rejestracja dokonywana jest w lokalnym oddziale Rejestru Handlowego (RH). Dokumenty potrzebne podczas rejestracji:
Wniosek o rejestrację.
Dowód rezerwacji nazwy (rezerwacji dokonuje się wcześniej również w siedzibie RH).
Kopia dowodu tożsamości (dowodu osobistego lub paszportu) potwierdzona pisemnie przez wnioskodawcę za zgodność z oryginałem.
Kopia kontraktu wynajmu lub kopia dowodu własności lokalu, gdzie będzie zarejestrowana bądź prowadzona działalność.
Pozwolenie na zmianę sposobu wykorzystania lokalu (jeśli jest wymagane)
Wzór podpisu.
Zaświadczenie o nie zaleganiu w płaceniu podatków wydawane przez odpowiedni oddział RH; w przypadku obywateli polskich, którzy wcześniej nie prowadzili działalności w Rumunii wydawane jest stosowne zaświadczenie.
Oświadczenie o spełnianiu wymagań prawnych odnośnie warunków sanitarnych, sanitarno - weterynaryjnych, ochrony środowiska, ochrony pracy (stosowne formularze dostępne są w siedzibie RH)
Poświadczenie wydane przez polskie MEN odnośnie posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Musi być ono przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego.
Dowody wniesienia wymaganych opłat.
Formularze dostępne są w siedzibie RH i na stroniewww.onrc.ro/romana/formulare.php#table 2(dostępne tylko w języku rumuńskim).
W siedzibie RH dostępna jest odpłatna pomoc prawna, która może wspierać wnioskodawców przy wypełnianiu dokumentów. Opcjonalnie można skorzystać z porad własnego prawnika. Opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej
W Rumunii stawki podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od osób prawnych są jednolite i wynoszą 16%. Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, jak również prowadzący działalność indywidualnie oraz w formie spółki osobowej są opodatkowani od wartości netto uzyskiwanego dochodu (tj. po potrąceniu kosztów).
Spółki będące rezydentami Rumunii podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia. Polscy rezydenci podlegają opodatkowaniu w Rumunii, jeśli prowadzą na jej terytorium działalność gospodarczą w formie tzw. zakładu.
Rumuński system podatkowy przewiduje możliwość zastosowania preferencyjnych zasad opodatkowania dla mikroprzedsiębiorstw, którymi mogą być podmioty spełniające łącznie następujące warunki: ich roczny obrót nie przekracza 100 tys. euro; liczba pracowników wynosi nie więcej niż 9 i ponad 50% osiąganego dochodu powinno pochodzić z działalności innej niż doradztwo i zarządzanie. Takie przedsiębiorstwa płacą podatek dochodowy w wysokości 3% postawy liczonej od wartości obrotu (w 2009 r.).
Przedstawicielstwa podlegają opodatkowaniu na bazie rocznej i zobligowane są do zapłaty w dwóch równych ratach ekwiwalentu w lejach kwoty 4000 euro (pod warunkiem, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie wyklucza tej formy opodatkowania).
poleca:
