Rozmowa kwalifikacyjna może mieć bardzo różny charakter w zależności od przedsiębiorstwa lub organizacji, w której się odbywa. Kandydat powinien uprzednio jak najwięcej dowiedzieć się na temat jej przebiegu, na przykład, czy konieczne jest zabranie ze sobą dokumentów, przygotowanie prezentacji lub wzięcie udziału w sprawdzianach psychometrycznych lub praktycznych bądź innego rodzaju testach w trakcie rozmowy. Warto również dowiedzieć się, jak długo potrwa procedura i kto może w niej uczestniczyć.
W przypadku rekrutacji pracowników niewykwalifikowanych zwykle odbywa się tylko jedna rozmowa, natomiast rekrutacja na stanowisko specjalisty lub kierownika może wymagać odbycia serii rozmów lub rozmowy z kilkoma osobami.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że nazwy handlowe znanych firm mogą różnić się od siebie w zależności od kraju. Kandydat powinien odszukać odpowiedniki nazw znanych firm ze swojego CV, by pomóc osobie przeprowadzającej rozmowę lepiej zrozumieć prezentowany życiorys. To samo dotyczy narzędzi, oprogramowania i protokołów - należy wyszukać właściwe terminy lub ich odpowiedniki w języku kraju, w którym kandydat ubiega się o pracę.
Zasada ta obowiązuje również w odniesieniu do wykształcenia i szkoleń. Mogą istnieć znaczące różnice między nazwami uczelni, instytucji szkoleniowych i kwalifikacji. Kandydat powinien przygotować się na konieczność streszczenia pracodawcy głównych obszarów tematycznych opisanych w dokumentach, tak by pracodawca mógł lepiej zrozumieć, w jakim stopniu kandydat spełnia jego wymagania.
Obecnie brakuje jednolitego systemu uznawania kwalifikacji w całej Europie, co oznacza, że pracodawca z danego kraju może wzbraniać się przed zatrudnieniem pracownika z innego kraju, jeżeli nie jest do końca pewien poziomu jego kwalifikacji. Rozwiązaniem tego problemu może być paszport umiejętności Europass, który umożliwia osobom poszukującym pracy zaprezentowanie pełnego obrazu swych kwalifikacji w formie pojedynczego folderu zawierającego wszystkie istotne dokumenty (http://europass.cedefop. europa.eu/pl/documents/european-skills-passport).
W 2013 r. portal EURES udostępni ponadto na swoich stronach tzw. sektorowe paszporty umiejętności, które pomogą osobom poszukującym pracy opisać swoje umiejętności w sposób zrozumiały dla pracodawców w całej Europie.Przydatne informacje można również znaleźć na stronach portalu Twoja Europa: http://europa.eu/youreurope/citizens/index_pl.htm
Czy można liczyć na zwrot kosztów podróży, jeżeli rozmowa kwalifikacyjna odbywa się poza miejscem zamieszkania? Należy pamiętać o prawidłowym zanotowaniu właściwego adresu miejsca rozmowy kwalifikacyjnej, zaplanowaniu dojazdu oraz obliczeniu czasu potrzebnego na przejazd, aby się nie spóźnić. Koniecznie trzeba mieć przy sobie numer telefonu pracodawcy na wypadek konieczności powiadomienia o spóźnieniu.
Warto wcześniej przygotować swój ubiór i uwzględnić wpływ autoprezentacji, okazywanego podejścia, mowy ciała i sposobu wyrażania się. Komunikacja niewerbalna jest niemal równie ważna jak wypowiedzi.
Można wziąć ze sobą długopis i notes, aby sporządzać notatki w czasie rozmowy.
Porady dotyczące rozmowy kwalifikacyjnej
Dobrze jest wcześniej dowiedzieć się, jak może przebiegać rozmowa, czy będzie obejmowała sprawdziany i jaka będzie ich forma, czy konieczne jest przygotowanie prezentacji i czy należy przywieźć ze sobą oryginały dyplomów i innych dokumentów.
Kandydat powinien zabrać ze sobą CV, formularz aplikacyjny, notes i długopis, a także listę pytań, które chciałby zadać.
Należy potwierdzić obecność na rozmowie i dwukrotnie sprawdzić datę i godzinę spotkania oraz nazwisko osoby do kontaktu.
Autoprezentacja
Pracodawcy zwracają uwagę na poprawność, wygląd, opanowanie, pewność siebie, gestykulację oraz poziom przygotowania kandydata.
Przed spotkaniem należy wyłączyć telefon komórkowy. Osoba zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną wita się z gospodarzami spotkania uściskiem dłoni, tylko jeżeli jako pierwsi wyciągną rękę. Kandydat powinien zająć miejsce siedzące dopiero wówczas, gdy zostanie o to poproszony. Warto sprawiać wrażenie osoby pewnej siebie i opanowanej. Należy mówić wyraźnie i nie za cicho. Nie należy okazywać zdenerwowania. Pożądane jest nawiązanie kontaktu wzrokowego.
Należy pamiętać, żeby nie krytykować byłych pracodawców i innych osób. Jeżeli pracodawca sam poprosi o skrytykowanie czegoś lub kogoś, należy sformułować odpowiedź tak pozytywnie, jak to tylko możliwe. Nie należy poruszać kwestii problemów osobistych lub finansowych.
Zasady dotyczące ubioru
Należy dowiedzieć się, jakie zasady dotyczące ubioru panują w danej branży (tzn. strój stonowany i spokojny lub oryginalny i indywidualny) i ubrać się stosownie do sytuacji, a nie kierować się najnowszymi trendami mody. Z reguły na rozmowę kwalifikacyjną należy ubrać się w sposób oficjalny, nawet jeżeli atmosfera pracy w danym przedsiębiorstwie jest swobodna.
Ogólnie rzecz ujmując, od kandydatów oczekuje się schludności. Należy pojawić się w eleganckich, czystych butach, unikać odzieży sportowej lub zbyt kusego stroju (minispódnic, trampek). Należy unikać dezodorantów i perfum o intensywnym zapachu. Włosy i broda powinny być schludne i uczesane, a makijaż i biżuteria dyskretne. Więcej informacji na temat zasad ubioru można znaleźć w rozdziałach poświęconych poszczególnym krajom.
Porady ogólne
Osoba ubiegająca się o pracę powinna być uprzejma, miła i uśmiechnięta. W trakcie rozmowy należy utrzymywać kontakt wzrokowy. Należy uważnie słuchać pytań i odpowiedzieć na każde z nich (odpowiedzi nie powinny przekraczać 2 minut). Należy mówić wyraźnie, pewnym głosem i spokojnie.
Kandydat powinien przedstawić swoje mocne strony i doświadczenie adekwatne do wymagań przewidzianych dla danego stanowiska. Należy podziękować pracodawcy za poświęcony czas.
Dowiadując się jak najwięcej o przedsiębiorstwie przed rozmową, kandydat udowodni, że zależy mu na pracy w danym miejscu.